مسوول این بدبختی کی است؟
شبکه افغانستان اینترنشنال و آماج نیوز در روز ۲۰ ماه عفرب سال ۱۴۰۰ هجری خورشیدی تصویر بانویی را پخش کردند که از سوی طالبان لت و کوب شده بود، این زن جوان در این تصویر آمر مبارزه با جرمهای جنایی حوزه ۱۱ شهر کابل متهم ساخت که از او تقاضای رابطه جنسی کرده بود.
این دو شبکه و چندین رسانه دیگر این تصویر را بی آن که در صدا و تصویر این بانو تغییری بیاورند، که شناسایی نشود، پخش کردند.
پس از پخش این تصویر از سوی شبکه افغانستان اینترنشنال طالبان بار دیگر بر خانه این زن جوان یورش بردند و او را را به علت فرستادن تصویر به شبکه افغانستان اینترنشنال برای بار دوم بازداشت کردند و این بار – به گفته خود این زن – بیش از ۴۰ روز در بند طالبان بود.
بدرفتاری طالبان
در تصویری که از این زن پخش شد، نشانههای لت و کوب دیده میشدند؛ اما اتهام تقاضای رابطه جنسی و تصمیم غیرمسوولانه رسانهها برای پخش این تصویر، این زن را برای بار دوم به چنگ طالبان انداخت و به گفته خود این زن در زندان طالبان با شکنجه و لت و کوب رو به شد.
طالبان چند روز پس از بازداشت این زن که آرزو کوهستانی نام دارد، تصویری از اعتراف آرزو کوهستانی و وسیمه کوهستانی را پخش کردند، این دو در این تصویر گفتند که به جبهه مقاومت ملی افغانستان کار میکردند، پسان هر دو که از افغانستان بیرون شدند گفتند که این اعتراف جبری بود و آنان هیچ رابطهیی با جبهه مقاومت ملی افغانستان نداشته اند.
آغاز ماجرا
آرزو کوهستانی و وسیمه کوهستانی که باهم دوست بودند هر دو یک روایت را در میان میگذارند:
آرزو کوهستانی خواهر یک نظامی پیشین است و طالبان خانه آنان را بازرسی کردند و پس از مخالفت آرزو کوهستانی از شیوه بازرسی، از سوی سربازان طالبان لت و کوب شد و به حوزه امنیتی انتقال داده شد؛ اما دوباره آزاد شد.
وسیمه کوهستانی از آرزو خواست تا در تصویر ظاهر شود و نشانههای لت و کوب را بر بدنش نشان بدهد.
وسیمه کوهستانی این تصویر را ثبت کرد و به رسانهها از جمله افغانستان اینترنشنال فرستاد.
پخش این تصویر از شبکه افغانستان اینترنشنال بار دیگر پای طالبان را به خانه آرزو کوهستانی کشاند و او را دوباره بازداشت کردند.
آرزو کوهستانی میگوید که ناگزیر شد تا اعتراف کند که این تصویر را وسیمه کوهستانی ثبت کرده بود و طالبان وسیمه کوهستانی را نیز بازداشت کردند.
وسیمه کوهستانی پس از آزاد شدن از کشور بیرون شد و اما از سرنوشت آرزو کوهستانی هیچ خبری در دست نبود.
ادعاهای نادرست و تایید نشده
دو نیم سال پس از آن رویداد وسیمه کوهستانی در گفتوگو با انیسه شهید ادعای کرد که بخشی از این ادعاها نادرست ثابت شدند.
وسیمه کوهستانی در این گفتوگو که در روز ۱۲ ماه حمل امسال پخش شد، ادعا کرد که کم از کم دو بار بر آرزو کوهستانی تجاوز شد، هنگامی که بار نخست در بازداشت طالبان بود و بار دیگر میگوید که در برابر چشمان او طالبان به این زن تجاوز کردند.
وسیمه کوهستانی بار دیگر ادعا میکند که ۹۹ در صد او به این باور است که آرزو زنده نیست.
در بخش دیگر وسیمه کوهستانی ادعا کرد که طالبان مردی را از کنار جاده آوردند و این مرد را شوهر آرزو معرفی کردند، در حالی که این مرد شوهر آرزو نبود.
شکست سکوت
پس از مطرح شدن و پخش چنین ادعاها آرزو کوهستانی سکوتش را شکست و در این باره با انیسه شهید و ایندیپندنت فارسی سخن گفت.
ظاهر شدن آرزو کوهستانی ادعای مرگش را نادرست ثابت کرد؛ اما این زن چند ادعای دیگر را نیز رد میکند.
آرزو کوهستانی میگوید که در زندان طالبان سخت لت و کوب و شکنجه شد؛ اما ادعای تجاوز را بر خودش رد میکند.
وسیمه کوهستانی در گفتوگو با انیسه شهید گفته است مردی که در کنار آرزو کوهستانی دیده شد شوهرش نبود؛ اما آرزو کوهستانی در گفتوگو با ایندپندنت فارسی تصویرهای عروسی و نکاحخطش را نشان میدهد که آن مرد شوهرش بود.
آرزو کوهستانی میگوید که پس از ادعای تجاوز بر او، شوهرش او را طلاق داد.
دیدگاه طالبان
أفغانستان اینترنشنال یک روز پس از پخش این تصویر با سعید خوستی سخنگوی پیشین وزارت داخله طالبان گفتوگو کرد؛ این شبکه در خبری نوشت: «سعید خوستی، سخنگوی وزارت داخله طالبان به افغانستان اینترنشنال گفت آمادهاند برای بررسی ادعای بدرفتاری با یک زن در کابل که میگوید افراد طالبان قصد تجاوز جنسی به او داشتهاند، دادگاه علنی برگزار کنند.»
پیامد
رسانهها به ویژه شبکه افغانستان اینترنشنال با پخش چنین خبرها میتواند سرنوشت انسانها را بدتر بسازد، با پخش این خبر طالبان توانستند آرزو کوهستانی شناسایی کنند و او دوباره به علت پخش تصویرش بازداشت شد.
آرزو کوهستانی در گفتوگوهای تازهاش میگوید که در زندان طالبان کودک شش ماههاش را که در بطن داشت از دست داد و با شکنجههای بدنی و روانی رو به رو شد.
رسانهها میتوانند پس از بررسی تصویرهای به دست آمده تصمیم به پخش آن بگیرند؛ چنین تصویرها و خبرهای تایید نشده میتواند در رسانههای اجتماعی سروصدا به بار بیاورند؛ اما اطلاع رسانی غیرمسوولانه میتواند چنین پیامدهای بد داشته باشد.
ثابت سازی تجاوز یک مساله پیچیده است و نیاز به آزمایشهای حرفهیی و پزشکی دارد؛ خبرنگاران و رسانههایی که چنین ادعاها را پخش میکنند آیا میتوانند ثابت بسازند که تجاوز شده است؟
بهای این پیامدها را قربانیان میپردازند و نهادی نیست که از چنین رسانهها بپرسد که چنین کارهای شان بازی با زندهگی انسانها است نه اطلاع رسانی.
آرزو کوهستانی یکی از قربانیانی است که این رسانهها سرنوشتش را به اینجا کشانید و در اوج ناامیدی و دشواری تنها رها شد.
در کمتر از ۳۰ روز اخیر، شماری از رسانههایی که از بیرون، برای افغانستان فعالیت میکنند؛ مانند تلویزیونهای آمو و افغانستان اینترنشنال و روزنامه هشت صبح، دو مرد زنده را «تیرباران شده» گزارش دادند، [...]
چند رسانه افغان که از بیرون فعالیت میکنند مانند تلویزیون آمو و افغانستان اینترنشنال خبر مرگ مردی را پخش کرده اند که زنده است. این رسانهها در خبری از زبان منابع نامعلوم گزارش داده [...]
مجله اتلانتیک در روز ۲۸ ماه اسد نوشتهیی در باره تلویزیون آمو با این عنوان پخش کرد: «درون اتاق خبر در ویرجینیا میکوشند که افغانستان را از استبداد نجات بدهند. افغانهای تلویزیون آمو در [...]