په دې اونۍ کې افغانستان کې دوې پېښې وشوې، چې د دواړو جزییات د نجونو پر راتلونکې اغېزه لري.
لومړۍ پېښه کې تېره یکشنبه د غويي میاشتې پر ۱۷ د بامیان ولایت په ورس ولسوالۍ کې د نجونو لپاره یوه دیني مدرسه پرانیستل شوه، په دې مدرسه کې به د نجونو او ښځو لپاره د دیني او قرآني زدهکړو زمینه برابره شي؛ په دې مدرسه کې به د ښځو او نجونو د ګډون لپاره هېڅ محدودیت نه وي.
خو په دویمه پېښه کې د طالبانو د پوهنې وزارت سرپرست سید حبیب آغا پنجشېر ولایت کې د یوې جهادي مدرسې د پرانیستو پرمهال، په منځنۍ دورې ښوونځیو لېسو کې د نجونو زدهکړې د خلکو له باورونو او دودونو سره تړلې وبللې او وېویل: «د افغانانو شرایط، دود او باورونه روښانه دي او اوس [د نجونو د زدهکړو لپاره] شرایط برابر نه دي.»
په لومړۍ پېښه کې یوازې دودیز او اعتقادي مسایل نه دي مطرح بلکې د نجونو او ښځو لپاره هم زمینه برابرېږي ترڅو دیني زدهکړې وکړي؛ خو د طالبانو د پوهنې وزارت د سرپرست خبرې د نجونو له عصري او علمي زدهکړو سره د ښکاره مخالفت ښودنه کوي.
د پوهنې وزارت مخکیني سرپرست هم ویلي و، چې خلک نه غواړي خپلې لوڼې ښوونځي ته ولېږي، خو د هغه دا خبرې په ټول هېواد کې د ولس له نیوکو او توندو غبرګونونو سره مخ شوې وې.
د نجونو د زدهکړو په موضوع کې د طالبانو اختلاف
د طالبانو استازو ویلي وو، چې نجونې کولای شي خپلو زدهکړو ته دوام ورکړي؛ خو پر افغانستان د طالبانو له بیا واکمنۍ وروسته د نجونو پرمخ د ښوونځیو دروازې وتړل شوې.
له کورنیو او بهرنیو نیوکو وروسته، د طالبانو د پوهنې وزارت د تېر کال په وري میاشت کې اعلان وکړ چې د نجونو د ښوونځیو بېرته پرانیستو لپاره یې یوه طرحه لومړي وزیر – رییسالوزراء – ته لېږلې او د دې طرحې له وروستي کېدو سره به یې جزییات اعلان شي؛ خو تر اوسه چې د هغې طرحې له لېږلو تر یوه کال زیاته موده کېږي، په دې تړاو هېڅ پرېکړه نه ده شوې او د نجونو ښوونځیو د پرانیستو لپاره هېڅ نښه نه لیدل کېږي – که څه هم د طالبانو د پرېکړو په اړه اټکل ستونزمن کار دی.
دا ډول پرېکړې تل په کندهار کې کېږي او کابل په سترو پرېکړو کې هېڅ رول نه لري، له همدې امله د پوهنې وزارت د طرحې برخلیک لا هم روښانه نه دی.
په هېواد کې د نجونو ښوونځیو او پوهنتونونو پر تړلي پاتې کېدو کندهار کې د طالب مشرانو ټینګار، د طالبانو ترمنځ اختلافونه رامنځته کړي او دا اختلاف په ښکاره توګه لیدل کېږي؛ د بېلګې په ډول، د طالبانو د بهرنیو چارو وزارت مرستیال د نجونو له زدهکړو د مخنیوي پروړاندې غبرګون وښود او د دیني سپارښتنو له مخې یې پر ښځو او نارینهوو علم فرض وباله، د اسلام دین د احکامو له مخې فرض الهي امر دی او منل یې د مسلمانانو لپاره ډېر ارزښت لري؛ خو د طالبانو د امربالمعروف او نهې عن المنکر وزیر د نجونو ښوونځیو د تړلو له پرېکړې د دفاع لپاره، د علم ترلاسه کول فرض نه بلکې مباح ګڼي، په دې مانا که یې زدهکړې ونهوکړې هېڅ ستونزه نشته او کم ارزښت لري.
د نجونو له زدهکړو سره مخالفې څېرې
د طالبانو د غړو ترمنځ هغه څېرې چې د طالبانو مشر مولوي هبتالله اخوندزاده ته نږدې دي، په ښوونځیو او پوهنتونونو کې د نجونو له زدهکړو سره ډېر اختلاف لري؛ خو له کوره بهر د نجونو او ښځو د حضور او د هغوی د زدهکړو پروړاندې د بندیزونو په برخه کې ترټولو ډېرې اغېزناکې بیا دا څېرې دي:
– د طالبانو قاضیالقضات، مولوی عبدالحیکم حقاني
– د طالبانو د امربالمعروف او نهې عن المنکر وزیر، شیخ محمد خالد حنفي
– د طالبانو د لوړو زدهکړو سرپرست وزیر، ندا محمد ندیم
– د طالبانو د پوهنې وزارت سرپرست، سید حبیب آغا
د طالبانو قاضيالقضات عبدالحکیم حقاني له هغو کسانو دی چې د ښځو پروړاندې ډېره دودیز او سخت لیدلوری لری او د هغه په اند د ښځې ځای په کار کور کې دی او باید له کوره بهر ونهلیدل شي!
د کندهار مشرتابه او د ښځو ضد لیدلوری
بېلابېلې سرچینې، له دې جملې د لوېدیځ ديپلوماتان چې له طالب چارواکو سره یې له نږدې لیدلي، دې پایلې ته رسېدلي چې کندهار د طالبانو مشرتابه ته نږدې کړۍ د ښځو پروړاندې سخت او توندلاری لیدلوری لري او همدا کړۍ په ټولنه کې د ښځو د کار او زدهکړو اصلي خنډ ده، له بلې خوا د ټولو بنسټونو د مسوولانو په ګومارلو کې هم د طالبانو د کندهار مشران اصلي رول لري او کابل د طالبانو د مشر د فرمانونو پلي کوونکی دی. د طالبانو مشر ته نږدې څېرې د ښځو او نجونو پروړاندې د محدودیتونو په دوام کې اصلي رول لوبوي.
د طالبانو د واکمنۍ له پیل راهیسې د طالبانو د پوهنې او لوړو زدهکړو وزارتونو سرپرستانو بدلون کړی او نوې څېرې هم له کندهار څخه امر اخلی او د طالبانو د مشر د سختو لیدلورو خلاف هېڅ پرېکړه نه کوي.
له عصري او علمي زدهکړو سره مخالفت؛ دیني زدهکړو ته د زمینې برابرول
اوسمهال زیات شمېر نجونې چې له زدهکړو پاتې دي، دیني مدرسو ته ځي او په دې مدرسو کې د ښځو او نجونو د ګډون لپاره هېڅ محدودیت نشته؛ خو ولې د نجونو پرمخ د ښوونځیو او پوهنتونونو دروازې نه پرانیستل کېږي؟ د دې پوښتنې ځواب د دغو چارواکو په خبرو او لیدلورو کې پلټلای شو؛ د بېلګې په توګه د طالبانو قاضيالقضات مولوي عبدالحکیم حقاني، ښځې ناقصالعقل او ناقصالدین بولي، د طالبانو د امربالمعروف او نهې عنالمنکر وزیر شیخ خالد حنفي د ښځو او نارینهوو د زدهکړو په اړه د اسلام د پیغمبر خبرې بل ډول تفسیروي او د پوهنې وزارت سرپرست د نجونو ښوونځیو د بیا پرانیستو لپاره د افغانانو دودونه او عقیدې د ښوونځیو د تړلي پاتې کېدو لپاره پلمه کوي. دغه کړۍ نه ده چمتو شوې چې د ښځو حقونه ومني او اجازه ورکړي چې ښځې د آزاد انسان په توګه ژوند وکړي، زدهکړې وکړي او د خپل ژوند لپاره پرېکړه وکړي.
د طالبانو یو شمېر چارواکو د نجونو پروړاندې د ښوونځیو او پوهنتونونو د پرانیستو غوښتنه کړې او د اسلامي نړۍ علما نه یوازې د نجونو د زدهکړو په وړاندې کوم خنډ نهویني بلکې د نجونو د زدهکړو پر دوام هم ټینګار کوي؛ خو پرېکړه کوونکې کړۍ له قرآن او حدیثو پرته پر نورو زدهکړو باور نه لري او آن مخالف یې هم دي.
په دې اونۍ کې افغانستان کې دوې پېښې وشوې، چې د دواړو جزییات د نجونو پر راتلونکې اغېزه لري.
لومړۍ پېښه کې تېره یکشنبه د غويي میاشتې پر ۱۷ د بامیان ولایت په ورس ولسوالۍ کې د نجونو لپاره یوه دیني مدرسه پرانیستل شوه، په دې مدرسه کې به د نجونو او ښځو لپاره د دیني او قرآني زدهکړو زمینه برابره شي؛ په دې مدرسه کې به د ښځو او نجونو د ګډون لپاره هېڅ محدودیت نه وي.
خو په دویمه پېښه کې د طالبانو د پوهنې وزارت سرپرست سید حبیب آغا پنجشېر ولایت کې د یوې جهادي مدرسې د پرانیستو پرمهال، په منځنۍ دورې ښوونځیو لېسو کې د نجونو زدهکړې د خلکو له باورونو او دودونو سره تړلې وبللې او وېویل: «د افغانانو شرایط، دود او باورونه روښانه دي او اوس [د نجونو د زدهکړو لپاره] شرایط برابر نه دي.»
په لومړۍ پېښه کې یوازې دودیز او اعتقادي مسایل نه دي مطرح بلکې د نجونو او ښځو لپاره هم زمینه برابرېږي ترڅو دیني زدهکړې وکړي؛ خو د طالبانو د پوهنې وزارت د سرپرست خبرې د نجونو له عصري او علمي زدهکړو سره د ښکاره مخالفت ښودنه کوي.
د پوهنې وزارت مخکیني سرپرست هم ویلي و، چې خلک نه غواړي خپلې لوڼې ښوونځي ته ولېږي، خو د هغه دا خبرې په ټول هېواد کې د ولس له نیوکو او توندو غبرګونونو سره مخ شوې وې.
د نجونو د زدهکړو په موضوع کې د طالبانو اختلاف
د طالبانو استازو ویلي وو، چې نجونې کولای شي خپلو زدهکړو ته دوام ورکړي؛ خو پر افغانستان د طالبانو له بیا واکمنۍ وروسته د نجونو پرمخ د ښوونځیو دروازې وتړل شوې.
له کورنیو او بهرنیو نیوکو وروسته، د طالبانو د پوهنې وزارت د تېر کال په وري میاشت کې اعلان وکړ چې د نجونو د ښوونځیو بېرته پرانیستو لپاره یې یوه طرحه لومړي وزیر – رییسالوزراء – ته لېږلې او د دې طرحې له وروستي کېدو سره به یې جزییات اعلان شي؛ خو تر اوسه چې د هغې طرحې له لېږلو تر یوه کال زیاته موده کېږي، په دې تړاو هېڅ پرېکړه نه ده شوې او د نجونو ښوونځیو د پرانیستو لپاره هېڅ نښه نه لیدل کېږي – که څه هم د طالبانو د پرېکړو په اړه اټکل ستونزمن کار دی.
دا ډول پرېکړې تل په کندهار کې کېږي او کابل په سترو پرېکړو کې هېڅ رول نه لري، له همدې امله د پوهنې وزارت د طرحې برخلیک لا هم روښانه نه دی.
په هېواد کې د نجونو ښوونځیو او پوهنتونونو پر تړلي پاتې کېدو کندهار کې د طالب مشرانو ټینګار، د طالبانو ترمنځ اختلافونه رامنځته کړي او دا اختلاف په ښکاره توګه لیدل کېږي؛ د بېلګې په ډول، د طالبانو د بهرنیو چارو وزارت مرستیال د نجونو له زدهکړو د مخنیوي پروړاندې غبرګون وښود او د دیني سپارښتنو له مخې یې پر ښځو او نارینهوو علم فرض وباله، د اسلام دین د احکامو له مخې فرض الهي امر دی او منل یې د مسلمانانو لپاره ډېر ارزښت لري؛ خو د طالبانو د امربالمعروف او نهې عن المنکر وزیر د نجونو ښوونځیو د تړلو له پرېکړې د دفاع لپاره، د علم ترلاسه کول فرض نه بلکې مباح ګڼي، په دې مانا که یې زدهکړې ونهوکړې هېڅ ستونزه نشته او کم ارزښت لري.
د نجونو له زدهکړو سره مخالفې څېرې
د طالبانو د غړو ترمنځ هغه څېرې چې د طالبانو مشر مولوي هبتالله اخوندزاده ته نږدې دي، په ښوونځیو او پوهنتونونو کې د نجونو له زدهکړو سره ډېر اختلاف لري؛ خو له کوره بهر د نجونو او ښځو د حضور او د هغوی د زدهکړو پروړاندې د بندیزونو په برخه کې ترټولو ډېرې اغېزناکې بیا دا څېرې دي:
– د طالبانو قاضیالقضات، مولوی عبدالحیکم حقاني
– د طالبانو د امربالمعروف او نهې عن المنکر وزیر، شیخ محمد خالد حنفي
– د طالبانو د لوړو زدهکړو سرپرست وزیر، ندا محمد ندیم
– د طالبانو د پوهنې وزارت سرپرست، سید حبیب آغا
د طالبانو قاضيالقضات عبدالحکیم حقاني له هغو کسانو دی چې د ښځو پروړاندې ډېره دودیز او سخت لیدلوری لری او د هغه په اند د ښځې ځای په کار کور کې دی او باید له کوره بهر ونهلیدل شي!
د کندهار مشرتابه او د ښځو ضد لیدلوری
بېلابېلې سرچینې، له دې جملې د لوېدیځ ديپلوماتان چې له طالب چارواکو سره یې له نږدې لیدلي، دې پایلې ته رسېدلي چې کندهار د طالبانو مشرتابه ته نږدې کړۍ د ښځو پروړاندې سخت او توندلاری لیدلوری لري او همدا کړۍ په ټولنه کې د ښځو د کار او زدهکړو اصلي خنډ ده، له بلې خوا د ټولو بنسټونو د مسوولانو په ګومارلو کې هم د طالبانو د کندهار مشران اصلي رول لري او کابل د طالبانو د مشر د فرمانونو پلي کوونکی دی. د طالبانو مشر ته نږدې څېرې د ښځو او نجونو پروړاندې د محدودیتونو په دوام کې اصلي رول لوبوي.
د طالبانو د واکمنۍ له پیل راهیسې د طالبانو د پوهنې او لوړو زدهکړو وزارتونو سرپرستانو بدلون کړی او نوې څېرې هم له کندهار څخه امر اخلی او د طالبانو د مشر د سختو لیدلورو خلاف هېڅ پرېکړه نه کوي.
له عصري او علمي زدهکړو سره مخالفت؛ دیني زدهکړو ته د زمینې برابرول
اوسمهال زیات شمېر نجونې چې له زدهکړو پاتې دي، دیني مدرسو ته ځي او په دې مدرسو کې د ښځو او نجونو د ګډون لپاره هېڅ محدودیت نشته؛ خو ولې د نجونو پرمخ د ښوونځیو او پوهنتونونو دروازې نه پرانیستل کېږي؟ د دې پوښتنې ځواب د دغو چارواکو په خبرو او لیدلورو کې پلټلای شو؛ د بېلګې په توګه د طالبانو قاضيالقضات مولوي عبدالحکیم حقاني، ښځې ناقصالعقل او ناقصالدین بولي، د طالبانو د امربالمعروف او نهې عنالمنکر وزیر شیخ خالد حنفي د ښځو او نارینهوو د زدهکړو په اړه د اسلام د پیغمبر خبرې بل ډول تفسیروي او د پوهنې وزارت سرپرست د نجونو ښوونځیو د بیا پرانیستو لپاره د افغانانو دودونه او عقیدې د ښوونځیو د تړلي پاتې کېدو لپاره پلمه کوي. دغه کړۍ نه ده چمتو شوې چې د ښځو حقونه ومني او اجازه ورکړي چې ښځې د آزاد انسان په توګه ژوند وکړي، زدهکړې وکړي او د خپل ژوند لپاره پرېکړه وکړي.
د طالبانو یو شمېر چارواکو د نجونو پروړاندې د ښوونځیو او پوهنتونونو د پرانیستو غوښتنه کړې او د اسلامي نړۍ علما نه یوازې د نجونو د زدهکړو په وړاندې کوم خنډ نهویني بلکې د نجونو د زدهکړو پر دوام هم ټینګار کوي؛ خو پرېکړه کوونکې کړۍ له قرآن او حدیثو پرته پر نورو زدهکړو باور نه لري او آن مخالف یې هم دي.
Leave A Comment